Cliëntenonderzoek en meldplicht

De notaris is op grond van de Wet op het notarisambt verplicht de identiteit van zijn cliënt vast te stellen. Daarnaast is de notaris wettelijk verplicht om cliëntenonderzoek te doen en ongebruikelijke transacties te melden bij een landelijk meldpunt van de overheid (FIU-Nederland). Dit op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Veel werkzaamheden van de notaris vallen onder de Wwft. Diensten op het gebied van vastgoed en ondernemingsrecht vallen over het algemeen onder de Wwft. Ook bij personen- en familierecht kan de Wwft van toepassing zijn, bijvoorbeeld als de notaris ook fiscaal advies geeft.

Cliëntenonderzoek

Hoe uitgebreid de notaris onderzoek moet doen, hangt af van de risico’s op witwassen of terrorismefinanciering. Omstandigheden die invloed hebben op die risico’s zijn bijvoorbeeld:

• of de cliënt actief is in een branche die bekend staat als gevoelig voor witwaspraktijken, of financiert met gelden die te maken hebben met zo’n branche;
• of de cliënt, de transactie of de gebruikte gelden te maken hebben met een land dat bekend staat om een hoger risico op witwassen of terrorismefinanciering;
• of de cliënt in de media voorkomt met berichten die het risico op witwassen of terrorismefinanciering verhogen;
• of de van de notaris gevraagde dienstverlening past bij de cliënt;
• of de cliënt een belangrijke politieke functie heeft of heeft gehad, en daarmee een risico op corruptie meebrengt.

Het onderzoek door de notaris verschilt dus per zaak. En onder sommige omstandigheden moet de notaris verder doorvragen.

UBO-register

Als de cliënt een rechtspersoon of andere juridische entiteit is, moet de notaris het UBOregister raadplegen om vast te stellen of de UBO’s van de cliënt hierin zijn opgenomen. Het UBO-register is een register waarin bijna alle Nederlandse rechtspersonen en andere juridische entiteiten hun UBO’s moeten registreren. Het UBO-register is onderdeel van het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Een deel van de gegevens in het UBO-register is openbaar.

Als er een verschil zit tussen de UBO-informatie die is opgenomen in het UBO-register en de UBO-informatie die de notaris zelf heeft, dan moet de notaris dat verschil melden bij de Kamer van Koophandel. Dit wordt de terugmeldplicht genoemd. Net als bij een melding van een ongebruikelijke transactie bij de FIU-Nederland doorbreekt de terugmeldplicht de wettelijke geheimhoudingsplicht van de notaris.

Herkomst van de gelden

De notaris moet onderzoek doen naar de herkomst van de gelden die bij een financiële transactie worden gebruikt. Dit geldt ook als de gelden van een Nederlandse bankrekening afkomstig zijn. De notaris heeft een eigen onderzoeksplicht naast die van de bank. Deze onderzoeksplicht geldt ook voor gelden die niet via de derdengeldenrekening van de notaris worden betaald (dus ook bij een betaling tussen partijen onderling). Daarnaast geldt deze onderzoeksplicht ook als de transactie met andere financiële middelen dan geld wordt gefinancierd (zoals verrekening of aandelen).

De notaris mag niet aan een financiële transactie meewerken als niet aannemelijk is dat de hierbij gebruikte gelden uit legale bron afkomstig zijn. Ook hier geldt dat de diepgang van het onderzoek door de notaris afhangt van de risico’s op witwassen of terrorismefinanciering. Als het onderzoek niet naar genoegen van de notaris kan worden afgerond, dan zal de notaris dienstweigeren en mogelijk een melding doen bij de FIU-Nederland.

Via de Notaristelefoon kunt u vragen direct voorleggen aan een (kandidaat-)notaris. De Notaristelefoon is iedere werkdag bereikbaar van 9.00 tot 13.00 uur, telefoon 0900 – 346 93 93 (€ 0,80 per minuut). Kijk op www.notaris.nl voor actuele tarieven en overige publieksinformatie.

Versie Maart 2022
Uitgave Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie
Postbus 16020, 2500 BA Den Haag